Little brother´s watching
Big Brother fået en Little Brother - det er os alle sammen
Bragt i Århus Stiftstidende august 2023
Af fremtidsforsker Anne-Marie Dahl, Futuria
”Det, der sker i Vegas, forbliver i Vegas,” lyder en nu meget forhistorisk frase. For det er slut med at tage til Vegas eller andre steder og give den fuldt gas uden tanke for i morgen, hævder den norske antropolog Thomas Hylland Eriksen i sin bog ”Appernes planet - hvordan smartphonen ændrede verden.”
Et lidt for løssluppent øjeblik kan blive fanget af ”Little Brother” og blive delt på de sociale medier til evig tid. Der findes ikke et digitalt viskelæder, der kan udslette fortidens synder og pinlige øjeblikke.
Big Brother
Der har altid været en angst for Big Brother, den store stat, der kontrollerer sine borgere og en heftig debat om de overvågningskameraer, som er i det offentlige rum.
Nu har Big Brother fået en Little Brother, som måske er lige så skræmmende, og det er os alle sammen. Alle har et kamera med sig over alt, og alle kan blive afsløret eller hængt ud på de sociale medier.
Vi kan alle opleve, at der bliver delt et billede af os på de sociale medier fra ”den forkerte vinkel” eller der, hvor vi skaber os lidt for dumt i et festligt lag. Det kan føles intimiderende, men der har næppe været en uvenlig tanke bag.
Det er den venlige version af Little Brother, der er på spil, os alle sammen, der deler fotos, som en del af vores personlige selviscenesættelse eller blot som en leg.
Hængt ud af Litttle Brother
Værre er det med den uvenlige version af Little Brother. Dem der bevidst snigfilmer andre og kan finde på at hænge dem til skue på de sociale medier.
Der findes eksempler på sosu-assistenter, som må arbejde i hjem, hvor de pårørende har sat kamera op, pædagoger, postmedarbejdere eller kasseassistenter, der er blev ”afsløret” af mobilkameraer, en Justitsminister, der knipses, når han afleverer sine børn i institutionen og parkerer lidt friskt, og i øjeblikket er det åbenbart moderne at ”pranke” sine lærere: Man ved nok, hvad der skal til at få sin matematiklærer til at flegne ud og når det sker, er man parat med kamera og deler det festlige indslag på TikTok. Rigtigt sjovt for eleverne og ”sjovt” at være folkeskolelærer.
Det kan hænde, at brodne kar får som fortjent ved at blive hængt ud, det er blot en heftig virkelighed også for de ”uskyldige” at leve med et kamera i nakken.
Som i et fængsel
Den franske sociolog Foucault har beskrevet, hvordan vi i det senmoderne samfund vil opføre os, som om vi er overvåget i et fængsel tegnet som et panoptikon.
I et panoptikon er de indsatte placeret i celler, som er bygget i en cirkel omkring et udsigtstårn, hvorfra vagterne kan se fangerne hele tiden. Fangerne kan til gengæld ikke se vogterne og ved derfor ikke, om de overhovedet er der. Vogterne behøver slet ikke overvåge de indsatte, for de vil konstant føle sig under opsyn.
Samtidig overvåger fangerne hinanden, der er altså indbygget en social kontrol. På samme måde overvåger vi i dag hinanden.
Et skandalesamfund
Passer vi ikke på, ender vi i hurtigt i en personlig intimidering eller en shitstorm. Det digitale nedbryder alle distancer, skaber sværme af hysteri og skaber et skandalesamfund, hævder den tyske professor i filosofi og kulturvidenskab Byung-Chul Han i sin lille tankevækkende bog: ”I sværmen - tanker om det digitale.”
Et skandalesamfund, hvor det private bliver offentligt og det intime udstilles, og hvor der derfor ikke er nogen respekt. Uden afstand, ingen anstand, siger han.
Digitale sværme
Shitstorme består af digitale sværme, hvor folk finder sammen i fælles hysteri og opsætsighed, men hvor der ikke er en fælles holdning eller fælles værdier, der reelt forsøger at ændre noget.
Hvor man tidligere fandt sammen i bevægelser og mødtes fysisk til møder for at manifestere sig og skabe krav om politiske forandringer, er de digitale sværme flygtige og adspredte og skaber ikke noget ny fremtid.
Fanger af os selv?
Vi beruser os i det digitale medium, uden af vi fuldt ud er i stand til at bedømme følgerne af denne rus, advarer Byung-Chul Han. Er vi reelt blevet fanger af os selv med vores hang til at knipse og dele alt?
Må vi se i øjnene, at vi i fremtiden vil leve i et selvovervågningssamfund, hvor vi må at opføre os, som om vi bliver filmet eller fotograferet hele tiden, ikke blot i professionelle sammenhæng, men 24/7? Og at ”Det, der i dag sker i Vegas, forbliver på Internettet til evig tid.”
Artikel: Da den fede flodhest blev afsløret på Facebook
Fremtidsbiblioteket: Appernes planet
Fremtidsbiblioteket: I sværmen - tanker om det digitale liv
Følg mig her: